چاقی و مسائل روانی مرتبط

همانگونه که همگان می دانند چاقی وضعیتی پزشکی است که در ان به مقدار بسیار بالایی توده های چربی در بدن افراد انباشته شده و باعث این امر یعنی اضافه وزن می شود.
یکی ازمهم‌ترین علت های مؤثر در چاقی و اضافه وزن؛ تمایل بدن برای ذخیره انرژی به صورت چربی است، که به صورت تکاملی به انسان امروزی به ارث رسیده‌است.

 

 

اضافه وزن و چاقی ممکن است مشکلاتی جدی و بیماری های فراوانی را به وجود آورد مانند؛

– خستگی زودرس
– بروز کمر درد و آتروز
– تنگی نفس
– امکان ابتلاء به بیماری های قلبی عروقی
– امکان ابتلاء به انواع سرطان های خطرناک
– امکان بروز سکته های مغزی
– امکان ایجاد سنگ کلیه که در اثر کم تحرکی به وجود می آید
– امکان ابتلا به دیابت و مرض قند و … .

تمام این بیماری ها و مشکلات جسمی می تواند مشکلات روانی خطرناک تری را به دنبال داشته باشد.

پرخوری و بی اشتهایی عصبی هر دو اختلالاتی هستند که در تغذیه و برنامه غذایی افراد ایجاد می شود. در بی اشتهایی و کم خوری عصبی (آنورکسیا) بیماران مصرف غذا را به شدت محدود می کنند اما برعکس در بیماران پرخوری عصبی (بولیمیا) افراد نمی توانند خود را در خوردن غذا کنترل کنند و در مقایسه با بیماران بی اشتها تمایل دارند سنگین تر باشند.

 

پرخوری عصبی یا همان بولیمیا:

پرخوری عصبی یک اختلال جدی و خطرناک در غذا خوردن می باشد که بولیمیا (Bulimia) نیز نامیده می شود. افراد مبتلا به صورت مخفیانه مقدار زیادی غذا می خورند، و سپس از طریق روش های ناسالم تلاش می کنند تا آن را جبران نمایند.

بطور مثال، فرد مبتلا به بولیمیا خود را مجبور به استفراغ کرده، یا بیش از حد ورزش می کند.

گاهی اوقات این افراد حتی بعد از یک میان وعده کوچک یا یک وعده ی غذایی معقول نیز اقدام به خالی کردن معده خود یا پاکسازی می نمایند.

اتفاقاتی مانند استرس ، نگرانی های مالی ، مشکلات سلامتی و حتی درگیری در رابطه ممکن است سبب پرخوری عصبی شود.

این مشکلی است که هم مردان و هم زنان با آن درگیر هستند اما بر اساس تحقیقات مختلف، غذا خوردن احساسی در زنان کمی بیشتر از مردان است.

 

علائم آن عبارتند از؛

– ترس از اضافه وزن داشتن

– شدیداً درگیر شکل بدن، ظاهر و وزن خود بودن

– عدم کنترل غذا خوردن

– ادامه دادن خوردن تا زمان درد یا ناراحتی

– خوردن غذای بیشتری در دوره ی پرخوری، نسبت به یک وعده ی غذایی عادی یا میان وعده

– خود را وادار به استفراغ یا ورزش بیش از حد کردن

– استفاده از مکمل های غذایی یا محصولات گیاهی به منظور کاهش وزن.

بولیمیا ممکن است عوارض و مشکلات جدی و خطرناکی را در پی داشته باشد مانند:

– آسیب به دندان ها و لثه مانند پوسیدگی دندان

– ایجاد مشکلات روده و معده

– بدخلقی و تندخویی

– ایجاد مشکلات پوستی

– اختلال در روند عادت ماهانه

– مشکلات قلبی

– افسردگی و مشکلات روانی و …

 

چگونه این مشکل را برطرف کنیم؟

پرخوری عصبی به سادگی با غذا خوردن تمام نمی شود. شاید غذاخوردن در همان لحظه آرام تان کند اما بعد از مدتی سبب می شود غمگین تر از قبل باشید. این چرخه تا زمانی که فرد احساسات خود را ریشه یابی نکند، متوقف نمی شود.
در ادامه به چند روش موثر برای مقابله با این عارضه می پردازیم.

 

1- یوگا

همه انواع مختلف یوگا برای آرامش یافتن و رفع استرس بسیار مفید هستند چون به واسطه این ورزش افراد کنترل همه اعضای بدن خود را بدست می‌گیرند.

در یوگا می‌آموزش داده می شود که چگونه احساسات خود را حس کنید، اینکه بدن به چه چیزی نیاز دارد و بهترین واکنش برای آن چیست.

البته خندیدن هم تقریبا همان اثر را دارد؛ وقتی به موضوعی می‌خندید در واقع حواستان از غذاخوردن عصبی پرت می‌شود.

2-نوشیدن شیرنارگیل

شیرنارگیل از جمله نوشیدنی‌هایی است که می‌توان در برطرف کردن حس پرخوری عصبی به فرد کمک کند. شیرنارگیل حاوی مقدار زیادی پتاسیم است و کمک می‌کند تا قندخون شخص تنظیم شده و استرس‌هایش کاهش یابد . همچنین آب رسانی قوی نیز هست؛ زیرا که کم‌آبی بدن سبب تشدید استرس می‌شود.

3- خواب کافی

داشتن خواب کافی برای کاهش استرس و حساسیت‌های فرد بسیار مهم و ضروری است. وقتی فرد خسته باشد، نمی‌تواند تصمیم‌گیری‌های صحیح و منطقی داشته باشد.خستگی همچنین موجب تحریک هورمون‌های گرسنگی و ‌به‌ویژه مصرف غذاهای چرب و شور می‌شود.

4- رژیم غذایی مناسب

مطمئن شوید مواد مغذی سالم و کافی به بدنتان می رسانید چون این مورد نیز بسیار مهم است. تفاوت قائل شدن بین گرسنگی فیزیکی و احساسی بسیار دشوار است اما وقتی رژیم غذایی سالمی داشته باشید به راحتی زمان هایی که از روی ناراحتی و کسلی غذا می خورید قابل شناسایی است.

 

 

کم خوری عصبی یا آنورکسیا

کم خوری عصبی یک اختلال غذایی است که به‌موجب آن افراد به خود گرسنگی می‌دهند و آنورکسیا (Anorexia) نیز نام دارد .

این مشکل معمولاً در افراد جوان در زمان آغاز بلوغ شروع می‌شود. افرادی که از آنورکسیا رنج می‌برند دچار کاهش وزن شدید می‌شوند.

این کاهش وزن معمولاً 15 کیلوگرم پایین‌تر از وزن طبیعی فرد می‌باشد. افراد مبتلا به آنورکسیا معمولاً افرادی بسیار لاغر هستند اما تصور می‌کنند که اضافه‌وزن دارند.

کاهش وزن آن‌ها به طریق های مختلف حاصل می‌شود که برخی از متداول‌ترین آن‌ها ورزش شدید، استفاده از داروهای ملین و غذا نخوردن است.

آنورکسیا در بین دختران نوجوان، زنان جوان و در رنج سنی 13 تا 20 سال بیشترین شیوع را دارد اما امکان بروز آن در بین همه مردم اعم از مرد و زن و در هر سنی وجود دارد.

 

علائم آن عبارتند از:

– کاهش وزن شدید طی چند هفته یا ماه

– ادامه رژیم کم کالری با وجود لاغر بودن یا کاهش وزن شدید

– خانم‌ های مبتلا به اختلالات غذایی بیشتر دچار سقط ‌جنین می‌ شوند و ممکن است نوزادشان زودرس به‌ دنیا بیاید و در معرض مشکلات سلامتی بسیاری باشد

– ترس بسیار از افزایش وزن

– ورزش کردن شدید و اضطراری

– عادات غذایی عجیب مانند پنهانی غذا خوردن

– احساس چاق بودن با وجود لاغری

– نا امیدی، ترس و اضطراب و تحریک پذیری

– عدم توانایی ارزیابی درست وزن افراد

– پیگیری رژیم‌های ایجادکننده اسهال یا ادرارآور

– پوشیدن لباس گشاد برای پنهان کردن کاهش وزن.

 

عوارضی که آنورکسیا به دنبال دارد نیز مانند پرخوری باعث ایجاد مشکلات جدی و فراوانی می شود مانند:

– آسیب به سیستم گوارشی

– امکان ایجاد ناباروری

– بروز مشکلات قلبی و عروقی مانند ایست قلبی

– نامنظم شدن عادت ماهانه

– بی خوابی و خستگی

– مشکلات پوستی

– پوکی استخوان و کم خونی

– کاهش میزان تستسترون در مردان

– مشکلات کلیوی و … .

 

 

برای برطرف کردن این مشکل راه های متعددی وجود دارند که در زیر به آن ها می پردازیم:

 

1- ایجاد ارتباط صمیمی با دوستان و خانواده

یک اختلال تغذیه ای (چه پرخوری و چه کم خوری) می تواند به میزان قابل توجهی اعتماد به نفس فرد را کاهش دهد با این حال، اولین و مهم ترین گام، برقراری ارتباط و اشتراک گذاری مشکلاتتان است. اما قبل از اینکه مسائل خود را به اشتراک بگذارید، مطمئن شوید که به کسی که اعتماد دارید و می توانید روی آن ها حساب کنید و به شما در این راه کمک می کند، بگویید.

 

2- استفاده از گیاهان دارویی

یکی از روش‌های تحریک اشتها استفاده از گیاهان دارویی است. گیاهان دارویی مانند گیاه زوفا (hysope)، بابونه، نعناع فلفلی، زنجبیل، سیر، چای سبز و … برای تحریک طبیعی اشتها مفید هستند.

می‌توانید از دم کرده یا عرق این گیاهان استفاده کنید. البته توجه داشته باشید قبل از مصرف این گیاهان نیز با پزشگ مشورت کنید. می‌توانید از قرص گل راعی استفاده کنید. این گیاه برای تسکین دردهای گوارشی مناسب و انرژی زا است برای همین اشتها را بیشتر می‌کند.

 

3- نوشیدن آب فراوان

اگر اهل ورزش نبوده‌اید و به تازگی ورزش را شروع کرده‌اید به آب بیشتری نیاز دارید. زمانی که بدنتان دهیدراته شود یعنی آبش را از دست بدهد دچار بی‌اشتهایی می‌شوید. عادت کنید که روزانه 6 تا 8 لیوان آب بنوشید. قبل و بعد از هر جلسه‌ی ورزشی آب بنوشید.

 

4- ورزش کردن و افزایش متابولیسم بدن

اگر اشتهایتان را از دست داده‌اید سعی کنید که فعالیت بدنی‌تان را بیشتر کنید. ورزش کردن بهترین روش برای تحریک متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن است. زمانی که متابولیسم بدنتان بیشتر شود میل به غذا نیز افزایش می‌یابد.

 

5- رژیم غذایی مناسب

یک رژیم غذایی خوب برنامه ریزی شده، مسلماً یکی از مهم ترین نقاطی است که مساله اختلالات تغذیه ای را حل می کند.حتما تحقیقات مفصلی انجام دهید و در هنگام تغییر عادت های تغذیه خود به کمک های حرفه ای و مشاوره های آنها تکیه کنید با این حال، از قطع غذا یا افزایش مصرف بدون مشورت با متخصص یا افراد با تجربه مرتبط در تغذیه اجتناب کنید.

امید است که از این مقاله استفاده لازم را برده باشید..